Nijmegen

De moeder van Richard had hem verhuisd.
Had inmiddels een tweedehands Dafje.
Zowel Philips- als DAF-mensen kregen een
korting op eigen artikelen en dus verkochten
ze die aan elkaar door. Achterbank en voorstoel
eruit ... oud Philipsbureau en matras erin.
Richard zelf met de trein. Had een kamer
gevonden ergens in Hatert ... een aan Nijmegen
vastgegroeiddorp. Hoek Treub en Couwenberg ...
boven de Edah. In Hatert woonden veel mooie
Molukse meisjes ... en lelijke.

Dien het volk?

Richard had in Eindhoven wel eens de kabouterkrant ...



en het maoïstische "Dien het volk" gekocht.



Het hippiedom of de revolutie?
Anarchisme of gestaalde kaders?
Was juist bezig zijn haar en baard
te laten groeien. Beroepskeuzetest had
hem opleiding tot bibliothecaris of
landbouwhogeschool geadviseerd.
Nee, nee ... dan liever naar Nijmegen.

Dio of de Meisjesclub?

Politicologie ... moest trouwens in die tijd
met een k ... politikologie. Wist toen nog
niet dat het Mussolini was die de Italianen
"kilo" in plaats van "chilo" wilde laten schrijven.



Tja ... Richard had al snel de weg gevonden
naar twee tenten waar geblowd werd.
Diogenes aan de Schaeck Mathon



en Dynamene ... voormalige meisjesclub
aan de Anna. Bovendien tot vier uur open.
Dan hoefde je nog maar een uur rond te
hangen tot de Bongo aan de Eier open ging ...
Maar de Haterse af te fietsen in het
ochtendgloren ... een boterham met
jam te eten ... de krant te lezen ...
en te gaan slapen.

Van de ene collegezaal naar de andere

Er waren dat jaar meer dan 70 mensen
politikologie gaan studeren. Te veel
voor de barak aan de Verlengde Groene...
die ze bovendien nog moesten delen met
antropologie. Hun grootste zaaltje was
het volkenkundig museum ... konden er
hooguit 50 in ... tussen speren, maskers,
trommels, peniskokers, hangmatten ...



Van de ene collegezaal naar de andere ...
blauwe zaal geneeskunde, WNS 3, geografie
aan de Berg en Dalse, aula, studentenkerk.
Maar vooral ook in achterafzaaltjes door
de stad verspreid. Kolpinghuis ... met
methoden en technieken van professor
Albinski ... theorie van het lichtknopje,
waar Jan Blokker altijd zo over zeurt.
Dansschool Vermeulen in de Gerard Noodt,
parochiehuis Molkenboer ... enz.

Karl Deutsch

Het eerste college van prof. Hoogerwerf
was in een door Publieke Werken verlaten
gebouw. Ingegooide ruiten ... en alles ...
vlak bij de Bongobar. Hoogerwerf was een
PvdA-man. Na vermoedelijk jaren van
KVP-mannen als professor. Moderne
Amerikaanse theorieën ... cybernetica ...
reuze in toen ... betekende stuurmanskunst.
Schema's ... stroomdiagrammen ...
"Politics and Government" van Karl Deutsch.



Richard studeerde als volgt: las het boek
één keer door, leerde de inhoudsopgave
van buiten ... en de diagrammen. Van
opsommingen nam hij de eerste letters
en vormde daar een acroniem van ...
S.P.E.F.N.A.K. of zo ...

Karl Popper

Richard behaalde cijfers die varieerden
van zes-min tot zes-plus. Hoogerwerfs
definitie van politiek was: het beleid,
de voorbereiding, de totstandkoming
en de terugkoppeling ervan. Had Richard
natuurlijk B.V.T.T. van gemaakt. Als er
geen vragen waren, had Hoogerwerf het
volgende voorbereid: deze week de mensen
wiens naam met een A begon ... Dat bleek
dus niet nodig. Meteen oppositie. Vragen zat.
Gaat politiek niet om de macht? Begon hij
over het verschil met invloed ... interruptie:
wat moest je dan met stromannen? De best
van de tongriem gesneden studenten brachten
naar voren: het verschil tussen formeel en
materieel (vader was zeker een advocaat?) ...
waardenvrijheid ... objectiviteit ... van die
dingen ... was blijkbaar de modediscussie.
Wist Richard niks van. Hoogerwerf ook niet ...
was Popper-Wienerkreis-man. Alles moest
falsifieerbaar en dus kwantificeerbaar zijn.

Thomas Kuhn

Er waren maar weinig goede rekenaars
op de sociale faculteit. Alleen Albinski,
die ze weggeplukt hadden van de Technische
Hogeschool in Eindhoven. Over objectiviteit
en waardenvrijheid had Thomas Kuhn in 1962
al het een en ander geschreven. Maar hoewel
nu één van de meest geciteerde wetenschappers,
was in daar in 1971 nauwelijks aandacht voor.

Filosofie

Richard zocht het in een andere richting.
Melde zich aan bij Politeia, de marxistische
voortzetting van Studium Generale. Niet dat
hij daar veel wijzer van werd ... André Gorz
lezen ... spontaneïsme ... nog zo'n modeterm
uit die tijd. Of je je wel moest organiseren ...



Of een vertaalde cursus marxisme van de
arbeidershogeschool in Parijs ... Marx
als Readers Digest ... Friedrich Engels
in discussie met bisschop Berkeley ...
komt ook niet verder in idealisme versus
materialisme dan ... the proof on the
pudding is the eating ... en als hij de
bisschop probeert te behoeden: die springt
heus wel opzij voor een bus ...



In de filosofiecolleges leerde Richard
dat Moore tegen Wittgenstein ook niet
verder kwam dan: common sense ...
toen Wittgenstein wilde weten of
of er een krokodil in de zaal was.

Filmliga

Politeia ingeruild voor de filmliga.
Ook in achteraf zaaltjes. Snorrende
projector in de zaal ... maar ook nogal
politiek: Orson Welles' "Le Procès" (The Trial).
Naar Franz Kafka's roman Der Process (Der Prozess)
over kantoorbediende Josef K. (Anthony Perkins).



Viva la muerte van Arrabal ...



Bloederige film over een jongetje
ten tijde van de Spaanse burgeroorlog.

Daarna een pilsje drinken ...
wat helemaal niet smaakte.

Bioscoop

Maar ook veel naar de bioscoop



Planet of the apes ...



Valdez is coming ...



Who is Harry Kellerman ...

Myra Breckinridge

Zo slecht dat het weer goed is



Raquel Welch ...



Verkracht Roger Herren ...



Rex Reed ...



Mae West: "never mind about the 6 feet,
let's talk about those seven inches" ...



In bed met Farrah Fawsett ...

Studie en actie

Een practicum over de partijprogramma's
van de Nederlandse politieke partijen werd
door de studenten nogal smalend van de
hand gewezen ... hadden ze al uit den treure
gedaan op de middelbare school ... kwam
toch nooit iets uit. Bovendien ... konden ze in
schrijven wat ze wilden. Jaren later zou één
van Richards jaargenoten nog meeschrijven
aan het PvdA-programma. Jos de Beus ...



De meesten struikelden natuurlijk op
statistiek. Richards enige zeven.
Het meest zat hij nog te haspelen
met een werkstuk over Chili ...
uiteindelijk maar wat zinnen uit
Regis Debray's "Chileense revolutie"
nagebouwd. En acties, demonstraties,
bezettingen? Nauwelijks ... een paar
plakacties ... het hoofd van een neger
in Mozambique op een staak ... en naar
de Vietnamdemo in het Amsterdamse bos.

Zappa en Soft Machine

Van de Verlengde Groene meestal naar
de Annacorner ... klaverjassen, biljarten,
tafelvoetbal, flipperen, drinken. Vast
viertal bij die spelletjes: Richard, Martin,
Ron en Nick. Er werd ook vaak doorgezakt
bij Ron en Nick, die woonden aan de Van
Slichtenhorst. Daar wilde Richard altijd
Absolutely Free van Zappa ...



en de Soft Machine opzetten. We did it again ...
we did it again ...



De vader van Ron kende een makelaar
en die had een ingenieur uit Beuningen,
die in Indonesië aan de slag moest ...
wilde zijn woning aan de Lupine verhuren.
Geheel gemeubileerd en alles ... fl. 600/4
inclusief. Zouden ze na de vakantie in kunnen.

Franco en Breznjev

Als Martin zou slagen voor zijn rijbewijs,
konden ze een goedkope auto kopen om
mee naar het zuiden te karren. Spanje ...
zei Ron. Kan niet ... zei Martin ... Franco!



Lieten Ron en Nick zich niet door afbluffen.
Martin had van zijn ouwe een nogal traditioneel
linkse opvatting overgenomen. Moesten bijvoorbeeld
Moskou enigszins ontzien ... de hoofdvijand
bepalen. Maar kreeg hij om de oren van Ron en Nick ...
Hongarije ... Tsjecho-Slowakije ... nomenklatura ...
Breznjevs auto- en paardenverzamelingen ...
al zijn buitenhuizen.



Nee lang haar was niet altijd links ... hoewel ...
ze waren ook niet rechts ... anti-Franco ...
anti-Nixon ... maar waren vorig jaar ook al
naar Barcelona ... is Catalonië ... toch anders
dan Spanje ... hadden daar zelfs de beste stuff ...
ever ... gerookt. Ze wisten daar een prima plekje.
Ook Richard wilde best naar Spanje ... goedkoop ...
leek hem. Zakte Martin voor zijn theorie ...
konden ze met de trein.

Beuningen

Dan Beuningen, nu Nijmeegs slaapstadje ...
toen slaperig Maas & Waal dorpje. Moesten
toen zelf gaan koken, wassen ... enz. Ron en
Nick lustten geen aardappelen ... was het
argument om voortdurend spaghetti te eten.
Later gingen ze al die Indische keukenuitrusting
eens proberen. Maar veel verder dan rijst met
paprika, gehakt en pindasaus zouden ze niet komen.
Naar Nijmegen fietsen was niet zo ver, maar
toch had Richard zijn Zündapp, die nog in
Eindhoven bij zijn ouders stond, opgehaald.



Richard had als enige de propedeuse gehaald.
Nick zou het nog eens proberen. Ron ging rechten
doen en Martin Nederlands. Na de propedeuse
verviel eigenlijk zo'n beetje het onderscheid
in jaren ... had je zo'n twee drie jaar om vijftien
tentamens te doen en het kandidaatsexamen. Voor
Richard reden om de hoorcolleges niet meer te
bezoeken ... nog alleen de practica. Anderen hadden
een rouleersysteem van uittrekselmakers, maar
Richard kon niks met uittreksels van anderen ...
veel te lang en/of niet to the point ...
meisjesuittreksels met van die kleurige viltstiften
onderstreept ... schreven bijna alles op en
onderstreepten dan nog eens bijna alles.

p, q en R.

Richard moest wel wennen aan dat multiple choice
systeem ... vermoedde namelijk overal strikvragen
achter en aarzelde het voor de hand liggende
antwoord aan te kruisen. Het werd echter te gek
toen ze er ook nog eens bij dienden te vermelden
hoe zeker ze van hun keus waren. Dus naast a, b,c, d,
ook nog p,q ... respectievelijk voor: ik weet het zeker ...
en ik heb gegokt. Dat was bij statistiek natuurlijk.
Vast besloten deze onzin niet te pikken werd de
werkgroep kritiese begeleiding statistiek opgericht.
En met succes ... p en q werden afgeschaft.



Veel tijd om te studeren in Beuningen ... veel van
de benodigde testimonia behaald ... totdat de opleiding
werd stilgelegd. De lange bezetting van de barakken
aan de Verlengde Groene. De studenten ... dwz.
de socialistiese studentenbond politikologie, waarvan
Richard inmiddels ook lid geworden was, eiste de
benoeming van marxist R. in een bepaalde vacature.
Richard deed niet mee aan de bezetting ... bleef niet
pitten, maar ging af en toe eens kijken. Bovendien
waren ze in Beuningen een Ford Transit aan het
opknappen om mee naar Afghanistan te gaan.
Had maar 800 gekost ... vergeefs ... bracht nog
150 op voor een transalpinoretoutje Rijeka.
Uiteindelijk werd R. benoemd, maar veel studenten
lieten hem al snel links liggen ... dwz. rechts...
toen hij een zogenaamde revisionist bleek te zijn.
CPN angehauchte Amsterdammer.

Gerrit Huizer

Het succes van de studentenacties escaleerde
al snel. Met sociologie en antropologie de aula
bezetten ... elders solidariteitsbezettingen.
De geëiste benoeming van latino-bevrijdings-
marxist Gerrit Huizer werd ook al ingewilligd.



Kreeg zelfs een eigen gebouw ... het voormalige
filosofie-instituut aan de Coehoorn werd het
Derde Wereld Centrum.



De in de stad verspreid liggende alfa-
instituten waren verhuisd naar het twintig
verdiepingen tellende Erasmus- gebouw, door
iedereen Talenflat genoemd.



De barak van politikologie verruild voor
de schitterende Stella Maris villa aan
de Schaeck Mathon van Derk Semmelink ...
bijna naast Diogenes.



Nieuwe stamkroeg ... de Tempelier.

Radicalisering

De politieke situatie in Indonesië dwong
de man van wie ze het huis huurden
vervroegd terug te keren. Snel nieuwe
kamers zoeken ... de Parkdwars bij het
Kronenburger park. Snel de spullen daar
gedumpt ... en naar Joegoslavië. Richard
had een grote, dure ... nou ja ... kamer.
Over een ommuurde binnenplaats,
waaronder ook nog een kelder was ...
was halverwege een dak gelegd en een
voorwand geplaatst ... zodat er min of
meer zes buitenmuren waren. In oktober
werd het er veel te koud. Van de ene kamer
naar de andere ... nog een maand een kamer
aan de Waldeck Piermond en Richard kreeg
toen een studentenflat in Galgeveld toegewezen.

Ondertussen radicaliseerde de politieke situatie.
Martin, lid van de studentenbond Nederlands ging
zich in plaats van spontaneïsties ... autonoom
noemen ... en organiseerde steungroepen voor
gevangen Raffers en Rode Brigadisten ...
of was het Lotta Continua?



Terwijl de politikologenbond, maar vooral de wis-
natuur- en scheikundebond zich voornamelijk in
wat genoemd werd ... de demokraties centralistiese
richting ontwikkelden. Men hoorde daar zinnen als:
We moeten juist niet meer mensen willen aantrekken ...
We moeten ons omvormen tot een kaderorganisatie.
Met hoog politiek bewustzijn en satellietachtige
massaorganisaties Maar ja ... dan had je nog drie
hoofdstromingen: Maoïsten ... Radenrepubliekers
(Spartakusbund, Rosa Luxemburg, Karl Liebknecht)
en ... Trotskisten.

Studentenflat

De studentenflat ... veertien kamertjes ...
twee gemeenschappelijke wc's en douches ...
een gemeenschappelijke keuken met een
zwart-wit tv op de koelkast. Een poetsvrouw
op donderdagochtend. De was kon je laten
doen bij de vrouw van de huismeester.
De flat was vroeger een dispuutsflat geweest.
De enig overgebleven functie uit die tijd was
die van drankkasbeheerder ... die tevens het
telefoontikkenschrift mocht proberen te
ontcijferen. Een zaalvoetbalteam en zo af
en toe eens samen eten. Anders naar de
Mensa, de Ouwe Toelast of Moeke Nas.


Mensa Molukkenstraat

De tentamens antropologie, sociaal-economische
geschiedenis en wetenschapsfilosofie gehaald.
Gezakt voor sociologie en psychologie. Een
interessante werkgroep ... van der Graaff-theorie
over machtsclustering ... welke mensen komt men
steeds weer tegen in top-commissies, raden ...
wie heeft een commissariaat bij wie ... Maar
dan wel gebruikt voor eigen politiek doeleinden.
Bijvoorbeeld de oppositie tegen de herstructurering
van het wetenschappelijk onderwijs. Die hervorming
was vooral het werk van mensen als: Veringa (KVP),
van Riemsdijk (Philips), Loudon (AKZO) en Wagner (Shell).
De studenten en overig personeel werden gepaaid met
inspraak om de professoren meer aan het bedrijfsleven
aan te passen. Onbegonnen werk om dat allemaal tegen
te houden, zagen de studenten ook wel in ... dan maar
een zo groot mogelijke bek opentrekken in de nieuwe raden.

Ferdinand

Nog een werkgroep ... onderzoek naar het
bedrijvenwerk (kaderactiviteiten) van de
van de vakbond in de streek was een makkie ...
dat bestond bestond niet tot nauwelijks.
Interviewtraining ... enquètes met een dik
pak vragen vakbondsleden interviewen ...
kon wel anderhalf uur duren ... moest je ze
niet vertellen. Na een half uur verloren ze
de interesse ... kon je uit de eerste hand leren
wat fouten van de eerste soort en fouten van
de tweede soort waren (methoden en technieken 2).
Als er maar een Spearman's Rho of zo uitrolde.

Maar verder was Richard zich vooral aan het
ontwikkelen tot een soort halve beroepsactivist.
Uitvalsbasis: de kelder van Stella Maris en de
stencilkamer met ene Ferdinand ... in een soort
rol als Tony Curtis in die roze onderzeeboot ...
ritselaar en regelneef ...



Organiseerde nachtfilms zoals Z van Costa-Gavras
om geld te verdienen voor de bussen naar de
Nieuwmarktrellen in Amsterdam ... schreef
persberichten, regelde spuitbussen enzovoorts.

Moskou - Peking

Ferdinand was ook de initiator van het Anti Navo Komitee,
een voorbeeld van zo'n satellietorganisatie van de (kader)
studentenbond. Schreef een brochure over de Navo ... liet
die drukken bij de SP, in ruil voor de belofte met hen te
gaan colporteren ... de wijk ingaan noemden zij dat. Niet
na overigens een fikse discussie over een paragraaf over
het Warschaupact. De Moskou - Peking scheuring ... die
in Nederland de communisten ongeveer langs de lijn
Rotterdam - Nijmegen had gespleten ... verdiepte zich
toen de Chinezen niet meer het imperialisme ... lees de
USA ... als objectieve hoofdvijand zagen ... maar de
sociaal-imperialistische Sovjet Unie ... met hun tendens
tot wereld hegemonisme. Dat soort dingen ging de SP
toch te ver. Maar je kon er met hen toch nauwelijks over
discussiëren ... schermden altijd met de frasen: al die
theorie ... de praktijk! Oftewel niet lullen ... en moesten
de studenten eigenlijk niet gewoon de fabriek in ... net
als in China.



Moskou kon dan misschien wel niet deugen ... maar
het was niet erg nuttig om daar nu over te beginnen.
Ze vonden het toch belangrijk met het ANK samen te
werken, want de paragraaf bleef. Ze dachten waarschijnlijk:
dat leest toch niemand ... waar ze overigens wel gelijk in
gehad zullen hebben. De prijs was 1 gulden. Richard verkocht
er wel eens één, maar had vaak het gevoel ... uit medelijden ...
of om er van af te zijn. Dat soort politieke analyses vond je
overigens alleen in obscure brochures van de Duitse KPD(ml)
en het Italiaanse Avantguardia Operaia. In Portugal scheen
je wel 19 ml-organisaties te hebben. In Nijmegen dook een
nieuwe club op ... de KEN(ml) ... Kommunistiese Eenheids-
beweging Nederland ... met hun studentenorganisatie KSB...
hun mantelorganisatie LVK ... Landelijk Vietnam Komitee ...
Voornamelijk vanuit Tilburg en Rotterdam, waar ze nogal
wat met de havenstaking van doen hadden gehad. Hun
blad heette de Rode Tribune.

Ontruimd

Op een vergadering van alle studentenbonden waarin
besloten werd tot de zoveelste aula-bezetting was
het iemand van de MLS, de studentenorganisatie van
de SP, die de vraag stelde ... welke gebouwen zou je
absoluut niet mogen bezetten? Nou ... het rekencentrum ...
en het bestuursgebouw ... misschien het directoraat
a-faculteiten. Dat dan maar... Na twee of drie dagen
nog vreedzaam ontruimd. Dus het bestuursgebouw
maar eens. Richard was er natuurlijk bij ... maar
's middags werden ze er al uit getimmerd.



De harde kern van bezetters werd in een hoek
gedreven. Richard was druk bezig een herdershond
van zich af te houden, toen een wapenstok zijn
linker brillenglas vermorzelde. Hevig bloedend
afgevoerd naar het Radboud ... gelukkig het netvlies
niet beschadigd ... een paar hechtingen. Net als Leo,
die bij een andere actie zijn neus gebroken had, was
hij nu een slachtoffer ... dat kon zijn prestige alleen
maar verhogen. Bovendien had hij al een litteken over
zijn andere oog ... brommerongeval ... en één over zijn
neus ... fietsongeval ... de symmetrie weer hersteld.

Herstructurering

Meestal had Richard weinig in te brengen op
vergaderingen. Als hij al iets zei, werd hij
glazig aangekeken... met de boodschap: niet
ter zake... een doeltreffende methode tegen
nieuwkomers. Maar al snel had hij door dat
belangrijke beslissingen achteraf in de kroeg
werden genomen... informeel... na veel drank.
Die werden de volgende vergadering dan formeel
afgekaart. Twee café's in de buurt van Moeke Nas...
't Haantje aan de Daalse en het Hoekje aan de Beyen...
waar studenten zogenaamd gingen verbroederen met
de arbeiders... werden al snel door de arbeiders
gemeden.


Piet en Joop van 't Haantje

Er werd geherstructureerd ... er kwamen vakgroepen.
Sommige stafleden kregen beheerstaken... anderen
een scholarship in de States. Voor de vakgroep
Internationale Betrekkingen werd de Duitse marxist
prof. Tudyka aangetrokken. Voor de vakgroep
Bestuurskunde ... de PvdA-er van den Doel ... een
aanhanger van de convergentietheorie van Tinbergen.
Die inhield dat de economische systemen van de USA
en SU naar elkaar toe zouden groeien. Toen Richard
dat op het mondeling examen betwijfelde ... zakte
hij prompt. Hoewel hij nog maar twee papiertjes
nodig had om kandidaats-examen te mogen doen ...
ging hij ook eerst maar eens werken ... postzakken
vullen in Doetinchem.

Sociaal - imperialisme

Richard werd lid van het Landelijk Vietnam Komitee
en kwam zo in contact met mensen van de KEN(ml).
Buiten een soort vage algehele tendens tot radicalisatie,
een beetje een afkeer van de SP (te padvinderachtig ...
te katholiek) waren er eigenlijk alleen banale argumenten,
die Richard in die richting dreven. In plaats van ouwe
lakens met verf die om de haverklap scheurden, hadden
ze spandoeken van degelijke rode stof ... met daarop
leuzen van gele afplakband ... zodat alles opnieuw te
gebruiken was. Zoals ... Neer met de arbeidersvijandige
regering den Uyl! Die nog over was van de havenstaking ...
en die letters konden er wel af want ... afgelopen zomer
was het Centraal Komitee naar Italië geweest ... een
bijeenkomst van de Europese maoïsten. Er zou een nieuwe
koersbepaling komen ... de klassenstrijd opschorten om
zich op de hoofdvijand van het moment te richten ...
de sociaal-imperialisten.



Richard werd uitgenodigd mee te discussiëren over
een paper getiteld: de stellingen van Dimitrov.
Die Dimitrov was de Bulgaarse vertegenwoordiger
van de 2e Internationale ... en in die tijd was er
natuurlijk ook de kwestie van de hoofdvijand ...
de eigen heersende klasse of het fascisme. Middels
een marxistische rimram moest duidelijk worden dat
de Sovjet Unie een hegemonisme-strategie aan het
bedrijven was, die zijn weerga niet kende. Mocht
die strategie slagen, dan hoefde je niet meer te
denken aan de strijd tegen nationale onderdrukking.



De aangevoerde feiten: de Russische infiltratie in
Vietnam en marinebasis in Da Nang ... de rol van KGB,
de HVA, en Cubaanse strijdkrachten in de Afrikaanse
bevrijdingsbewegingen ... de pogingen van de Sovjets
om met Argentinië aan te pappen. De te volgen strategie:
omschakelen van steun aan het ANC naar PAC ... van MPLA
naar Unita ... van anti-NAVO naar anti-Warschaupact.
Vietnam en Cambodja ... negeren ... LVK opdoeken.
Aandacht verplaatsen naar Iran, Afghanistan, Indonesië ...
Hoe werd er dan over China gepraat? Voornamelijk in de
personele sfeer... de dood van Zhou ... de bende van vier ...
Mao's vrouw ... wat was de link met Lin Biao geweest?
Deng ... uit de gratie. Het maakt niet uit of de kat zwart
of wit is, als ze maar muizen vangt. Deng weer in gratie
aangenomen ...